Ik zat achter de computer in een tienermoeder-huis, waar ik een 4 jaar geleden werkte. Ik merkte iets op waar ik nooit eerder echt bij stilgestaan had. Een sensatie in mijn borst, en wacht.. wat?! Ook mijn schouders voelde ik samentrekken. Nooit eerder was ik mij hier zo bewust van. Even was ik verbaasd en langzaam drong het tot mij door, ik heb stress. Ik?! Stress?! Ik was toch de relaxtheid itself? Ik had mijzelf wijsgemaakt dat ik nooit stress had en was daarin heilig gaan geloven.
Ongeveer 6 jaar geleden kwam ik in aanraking met een stilte retraite. Hier begon mijn weg naar meer contact met mijn lichaam. Het duurde nog 2 jaar voor ik door had dat de sensaties in mijn borst en de samentrekking in mijn schouders een teken van stress waren.
Veelal krijg ik de vraag: ‘Wat bedoel je nou eigenlijk met lichaamsgericht werken?’ ‘Raak je mij dan aan?’ vraagt een goede vriend. ‘Nee’ zeg ik, ‘of nou.. niet perse maar een aanraking ter ondersteuning kan zeker’. Kort samengevat bedoel ik het lichaam erbij betrekken en dus bewust zijn van jouw sensaties en emoties die daarin ervaren worden. Dit zelfbewustzijn vraagt van je dat je gevoelens en sensaties kunt herkennen en traceren.
Alle menselijke ervaring is lichamelijk, dat wil zeggen ‘van het lichaam’. Onze gedachten worden geleid door onze ervaringen en emoties. Maar hoe weet je dat je blij bent? Wij zijn geneigd een mentale oorzaak aan een emotie toe te schrijven. Bijvoorbeeld: ‘ik voel mij blij omdat ik een kadootje heb gekregen.’ Maar als we kijken naar wat er in het hier en nu in ons lichaam gebeurt, zouden wij zeggen: ‘mijn borst voelt meer ontspannen en open.’ Deze fysieke aanwijzingen laten ons niet alleen zien wat we voelen maar ook wat we moeten doen om moeilijke ervaringen en emoties op te lossen. Ze laten ons ervaren dat wij echt bestaan. Heb je wel eens opgemerkt waar in je lichaam jij woede voelt? En is dat dan elke keer hetzelfde of verschilt dat per keer?
Waarom traceren wij de sensaties in het lichaam?
Om een betere feedback loop te creëren tussen de hersenen en het lichaam. Ons gevoel van veiligheid hangt af van onze capaciteit om sensaties en emoties te kunnen reguleren. Als het niet lukt om de geactiveerde energie te reguleren dan voel je je overgeleverd aan iets dat oncontroleerbaar en bedreigend is waardoor je je hulpeloos voelt. Je kan al door iets kleins, zoals een geluid, getriggerd worden waardoor er activatie komt in je lichaam. Je voelt je veilig met jezelf als je je emoties kunt ontmoeten, reguleren en deze kunt dragen. Dan ben je geen slaaf meer van je emoties en laten je je er niet meer door overvallen.
Hoe meer je aanwezig of gefocust kan zijn hoe beter je van binnenuit en van buiten kan voelen. Ik leg het uit met een voorbeeld. Doe je linkerhand op je rechter onderarm, huid op huid. Adem even diep in en voel wat je opmerkt.. Voel je hoe je hand je arm vast heeft? Of voel je hoe op jouw arm een hand ligt. Kun je je focus of aandacht daartussen bewegen? Lukt het om beiden tegelijk te voelen, neem je tijd, adem nog een keer diep. Wat merk je?
Om sensaties te kunnen traceren is het belangrijk dat de betekenis die jij eraan geeft, jouw denken, in contact staat met jou emoties en sensaties. Dat helpt om je te kunnen oriënteren, om verschil te kunnen benoemen en het in een bepaalde context te kunnen plaatsen. Wanneer je dat doet ontspant er iets in je. Hoe meer jij in contact staat met jouw lichaam hoe makkelijker het is om aanwezig te zijn in het hier en nu. Zelfs in een wereld waar nare dingen kunnen en zullen gebeuren, waar onzichtbare gevaren op de loer liggen, is het mogelijk om in het hier en nu te leven. Als je volledig aanwezig kunt zijn ervaar je meer genot, verwondering en wijsheid dan wij ooit voor mogelijk hielden.
Hoe pas ik het toe?
Wanneer je een verhaal vertelt luistert het lichaam altijd mee. Door vragen als ‘wat merkt je nu, wat voel je nog meer’ betrek ik het lichaam erbij. Ik laat je er kennis mee maken door stil te staan bij sensaties, zodat jij het kan registreren en er bewust van wordt. Eerst gewone simpele sensaties, die je voelt wanneer je bijvoorbeeld je hand op je onderarm legt. Deze oefeningen bereid ik geleidelijk uit. Wij kijken samen naar de sensaties zonder ze te hoeven veranderen, zonder te oordelen, puur te observeren en er misschien wel met bewondering naar te kijken. Een herinnering kan hierbij helpen. Eerst een fijne, om te ervaren welke sensaties daarbij horen en vervolgens één die minder prettig is. Vaak komt een herinnering steeds weer terug wanneer de sensatie die eraan vast zit nog niet is doorvoeld. Dan is die nog te heftig om te doorvoelen en wordt het door een automatisch patroon weer weggedrukt. Tot het moment dat je het aankunt en durft om de sensatie te dragen. Dan kan de herinnering een rustig plekje krijgen in je geheugen en hoeft het niet steeds weer bij je aan te kloppen. De lading is ervan af.
Nog een voorbeeld. Je schaamde je, kun je je een moment daarvan nog herinneren? Denk is terug aan die situatie. Wat gebeurt er in je lichaam? Merk je een sensatie op? Waar zit deze? Bijvoorbeeld in je buik… Laten wij die eens onderzoeken. Wat voel je daar? Heeft het een kleur of misschien een vorm? Of kun je voelen waar de kern van de sensatie zit? Hierdoor word je bekend met het gebied waar de sensatie zit en met de sensatie die je voelt, als je je schaamt. Door met aandacht ernaar te kijken zonder te oordelen, kun je merken dat het maar een sensatie in je lichaam is. Hier hebben wij het label schaamte op geplakt. Als je erbij stilstaat, kun je merken dat je er niet door omvergeblazen wordt. Je hebt het overleefd en je bent nog steeds evenveel waard.
‘Lichaamsbewust zijn helpt ons een beetje afstand te nemen van negatieve emoties en overtuigingen en het maakt het gemakkelijker contact te maken met ervaringen van goedheid.´ (p323, Levine 2010)
Wat heb ik aan lichaamsgericht coachen?
Je leert de sensaties en emoties in je lichaam kennen waardoor je draagkracht voor deze sensaties en de emoties vergroot. Hiermee versterk je je zelfvertrouwen want je hoeft niet meer bang te zijn voor die boosheid of het gevoel van schaamte. Deze kun je nu dragen waardoor je er niet door wordt overspoeld. Je vertrouwen in jouw lichaam groeit. Je kunt weer op je lichaam bouwen en voelt de steun die het jou geeft. Je neemt je lichaam weer serieus wanneer het jou informatie geeft en je begrijpt wat het je te vertellen heeft.
Je leert dus je behoeftes en grenzen herkennen en er naar luisteren. Je herkent wanneer iets te veel is. Je veerkracht om met heftige situaties om te gaan wordt groter. Je buigt steeds makkelijker mee waar nodig en zorgt dat jij de regie pakt om de situatie de baas te blijven.
Wat hierdoor ook vergroot is de acceptatie van wie je bent. Je leert zonder oordeel naar jezelf en alles wat daarin ontstaat te kijken. Met alles bedoel ik niet alleen sensaties maar ook je gedachten, patronen en overtuigingen. Je bent bewuster van wat er in jou afspeelt en identificeert je er nu minder mee. Als gevolg ontstaat er meer liefde en vertrouwen naar jezelf en de ander.
Wanneer je bewuster bent van jezelf kun je ook bewuster ervaren wat jouw kwaliteiten zijn en waar jij passie voor hebt. Ook voel jij steeds beter aan waar je energie van krijgt en wat of wie jou energie kost. Het evenwicht tussen stress activiteiten en rust komt hierdoor steeds meer in balans. Want stress is niet je vijand. Je hebt het ook nodig om bijvoorbeeld een prestatie te leveren. Je voelt wanneer je overprikkeld bent maar ook wanneer je juist te weinig geprikkeld of uitgedaagd wordt.
Kortom… je leeft vanuit rust, levendigheid en onvoorwaardelijke liefde.
Kalyani Huisman
Kalyani-coaching
Wil je meer informatie, heb je vragen, wil je mij wat laten weten of wil je weten wat lichaamsgericht coachen voor jou kan betekenen? Kijk dan op mijn website www.kalyani.nu of stuur een emailtje naar info@kalyani.nu.
Ps. Bij het schrijven van dit blog heb ik mij laten inspireren door het boek: de stem van je lichaam van Peter Levine. De ontwikkelaar van Somatic Experiencing, een vorm van lichaamsgerichte traumahealing.